Munten door de jaren heen, van verzamel tot beleggingsmunten

Goud wordt al eeuwen gebruikt om munten te maken. De eerste gouden munten van goede kwaliteit zijn geslagen in opdracht van Koning Croesus, die vereeuwigd is door de uitdrukking “zo rijk als Croesus”. Croesus’ Lydische koninkrijk was in de 6e eeuw v.Chr. een belangrijke handelsstaat. De gouden munten die Croesus liet slaan, staters genoemd, werden onmisbaar voor de handel vanwege hun uniforme gewicht, grootte en puurheid
De Lydiërs worden ook de uitvinding van de eerste methode voor het testen van de puurheid van goud toegeschreven. Om zeker te zijn van de waarde van de munten, konden handelaren het gouden object over een zwarte steen wrijven. De zwarte streep bevatte ook markeringen van naalden met een bekende proportie goud en zo kon de puurheid van de munt vergeleken worden met de gewenste puurheid.

 
De solide gouden Greco-Bactrische stater munt, met een afbeelding van koning Eucratides

‘s Werelds grootste munt uit de oudheid is in opdracht van het Greco-Bactrische koninkrijk geslagen, gedurende de heerschappij van Koning Eucratides tussen 170 en 145 v.Chr. Er is maar één bekend voorbeeld van deze 20 stater munt overgedragen vanuit de oudheid. De munt is compleet van goud, weegt meer dan 169 gram en is 58 millimeter in diameter. Vandaag de dag wordt deze munt gezien als een van de meest beroemde munten uit de oudheid.
 

 
Een Romeinse solidus munt
 
De Romeinen hadden een onverzadigbare honger naar goud. Ze verminderden routinematig de waarde van hun valuta omdat de behoefte aan munten groter was dan het aanbod van edelmetalen. In een poging om het afnemende vertrouwen in voortdurend verminderde Romeinse valuta te versterken, gaf Constantijn een bijna puur gouden munt uit genaamd de solidus, die later bekend werd als de bezant.
 

 
Een Venetiaanse dukaat uit 1384-1400
 
De bezant bleek bijzonder stabiel te zijn in de loop der tijd. Het wordt ook wel de dollar van de middeleeuwen genoemd. De munt bleef meer dan 700 jaar in productie, lang na de val van het Romeinse Rijk.
 
Gouden munten werden ook geslagen door middeleeuwse Italiaanse stadstaten. Een van de bekendste is de Venetiaanse dukaat. De Spaanse doubloon werd gebruikt van de 15e tot de 19e eeuw en werd geslagen in Spanje, Mexico en Peru van goud dat in Zuid- en Midden-Amerika was gedolven.
 

 
Een escudo gouden munt van het wrak van de Atocha
 
Tijdens de 16e en 17e eeuw werden grote hoeveelheden zilver en goud van de Nieuwe Wereld naar Europa verscheept in gewapende konvooien van zestig tot honderd schepen. Nederlandse, Britse en Franse kapers vielen voortdurend Spaanse vloten aan. Hoewel er meer verliezen optraden door gewelddadige stormen op zee dan door piraten en bandieten, werd het gevaar beschouwd als een ernstige bedreiging.
 

 
Een gouden munt, geslagen tijdens de Amerikaanse Gold rush
 
Tijdens de Californische Gold Rush sloegen privébedrijven en banken hun eigen gouden munten. Het was gewoon handiger om lokaal munten te slaan dan te wachten op nieuwe uitgaven van de officiële U.S. Mint. Onofficiële munten werden overal geaccepteerd en juist deze munten zijn vandaag de dag zeer gewild bij verzamelaars.
 
Rond de 19e eeuw was de wereld zo gehecht aan goud dat het leidde tot de afname van het prestige van zilver en zijn opheffing als monetair standaard. Het zou nog een eeuw duren voordat de valuta’s ook volledig waren losgekoppeld van de internationale gouden standaard die in de jaren 1870 was vastgesteld.
 
Na de Eerste Wereldoorlog, toen papieren valuta zijn waarde verloor door de wijdverspreide inflatie, stopten de meeste landen met het slaan van gouden munten om hun reserves te behouden. Hoewel de meeste gouden munten aanvankelijk bedoeld waren als wettig betaalmiddel, vallen gouden munten vandaag de dag in twee grote categorieën, verzamelmunten en beleggingsmunten, hoewel er enige overlap tussen de twee is.
 

 
 
De 1933 double eagle munt, de duurste munt ter wereld
 
Verzamelmunten zijn munten waarvan de waarde wordt bepaald door vele factoren, waaronder leeftijd, zeldzaamheid, conditie en het aantal oorspronkelijk geslagen munten. Je hebt gouden verzamelmunten en zilveren verzamelmunten. In 2002 haalde een 1933 U.S. Double Eagle twintig-dollar gouden munt meer dan $7,5 miljoen dollar op, waarmee het de meest waardevolle verkochte munt ooit werd. Hoewel er ongeveer een half miljoen Double Eagle munten waren geslagen door de Amerikaanse Munt in 1933, werden de meeste hiervan ingeleverd en omgesmolten tot goudstaven na Executive Order 6102 van president Franklin D. Roosevelt, die was uitgevaardigd om te voorkomen dat Amerikaanse burgers hun papieren geld tijdens de Grote Depressie zouden inruilen voor goud.
 
Aangezien “the Order” het illegaal maakte voor Amerikaanse burgers om goud “te hamsteren”, slaagden slechts enkele munten erin de terugroepactie te overleven. Experts schatten dat slechts één procent van alle pre-1933 Amerikaanse gouden munten de smeltoven heeft overleefd, wat verklaart waarom ze gewild zijn bij muntenverzamelaars en investeerders.
 

 
De keerzijde van een gouden Britannia munt uit 1988
 
Sommige beleggingsmunten, zoals de Amerikaanse Eagle en de Britannia, worden uitgegeven in speciale “proof” edities, die verkocht worden aan verzamelaars tegen hoge premies. Proof munten worden twee of meer keer geslagen met fijn geëtste matrijzen zodat elk detail wordt verbeterd. Omdat ze mooi zijn, worden veel proof munten verwerkt in sieraden.
 
Recentelijk zijn er een onbekend aantal dollar munten uit 2007 van George Washington in omloop gekomen zonder de randinscriptie “In God We Trust”. Niemand weet hoeveel munten zonder inscriptie zijn uitgebracht, maar schattingen liggen rond de 50.000. De verkoopprijs op eBay piekte op $600, voordat deze daalde tot ongeveer $50 per stuk toen het publiek zich realiseerde hoeveel er in omloop waren.
 

 
Een munt uit 113-112 v.Chr. met daarop afgebeeld het stemmen voor een verkiezing in de Romeinse Republiek
 
Herdenkingsmunten zijn munten die worden geslagen ter ere van belangrijke gebeurtenissen, personen of plaatsen. Herdenkingsmunten kunnen worden uitgegeven als gewone munten, als circulerende munten met beperkte productie of als niet-circulerende wettige betaalmiddelen, ook wel verzamelobjecten of souvenirs.
 
Dit is een al lang bestaande praktijk; de Grieken en Romeinen produceerden al gouden herdenkingsmunten om overwinningen op het slagveld of op het politieke toneel te vieren.
 

 
Keizer Hirohito’s 60e jubileum 100,000 Yen gouden munt
 
De grootste uitgifte van een herdenkingsmunt vond plaats in 1986, toen er meer dan negen miljoen gouden munten werden geslagen ter herdenking van de 60e verjaardag van de regering van keizer Hirohito van Japan. De munt was ook bedoeld om de opkomst van Japan als economische grootmacht te markeren en toonde de keizerlijke chrysant op de voorzijde.
 
Beleggingsmunten, munten waarvan de waarde is gebaseerd op de waarde van hun troy-gewicht en de marktprijs van het metaal dat ze bevatten, zijn populair bij mensen die willen investeren. Zuid-Afrika begon deze trend toen ze haar één ounce beleggingsmunt, de Krugerrand, in 1967 lanceerde.
 

 
De Zuid-Afrikaanse Krugerrand
 
De Krugerrand van Zuid-Afrika werd verkocht aan grote distributeurs tegen een premie van drie procent. De Krugerrand was de eerste gouden munt die precies één ounce fijn goud bevatte. Omdat de munten een wettig betaalmiddel waren, konden ze worden gekocht door Amerikaanse burgers die destijds verboden waren edelmetaal te bezitten maar wel buitenlandse munten mochten hebben.
 

 
De Canadese “Maple Leaf”
 
De volgende beleggingsmunt die werd uitgegeven was de Canadese Maple Leaf in 1979. Sindsdien zijn er meerdere andere beleggingsmunten geproduceerd. Deze munten worden ook geproduceerd in fracties van een ounce; meestal een halve ounce, een kwart ounce en een tiende ounce. De zuiverheidsniveaus variëren van .9999 tot .9167.
 

 
De Oostenrijkse Philharmoniker munt
 
Wereldwijd is de bestverkochte beleggingsmunt de 24-karaats Oostenrijkse Philharmoniker munt. Sinds hun introductie in 1989, worden de munten geslagen op basis van vraag. De hoeveelheid geproduceerde munten varieert dus van jaar tot jaar. Het ontwerp van de munt blijft echter hetzelfde en toont het pijporgel in de Gouden Zaal op de voorzijde, terwijl op de achterzijde de instrumenten van de Weense Philharmoniker worden afgebeeld.